کاسیان یا کاسی‌ها (به اکدی: کاشی) (به انگلیسی: Kassites) قومی باستانی بوده‌اند که محل ستشان ازمنهٔ قدیم تا فتح ایران بدست اسکندر مقدونی کوه‌های زاگرس بوده‌است.[۱] گواه منشأ قومی کاسیان قریب پنجاه کلمه و نام خاص است که با ترجمه اکدی در متون آشوری و بابلی محفوظ است و همچنین مقداری اسامی خاص که در اسناد تجاری و اقتصادی بابلی باقی‌مانده و کتیبه‌های شاهان کاسی مانند آگوم دوم مربوط به هزارهٔ دوّم پ.م. است.[۲]
کاسیان قبایلی بودند کوهستانی و پیشهٔ دامداری داشتند و به‌زبانی که با عیلامی قرابت داشت سخن می‌گفتند.[۳] زمانی این عقیده رایج بود که کاسیان هندواروپایی بوده، یا لااقل چنان روابط تماس نزدیک با عناصر قومی هندواروپایی داشتند که زبان و فرهنگ و تمدن ایشان به نحوی مشهود از آن متأثر گشته است. در کتاب لرستان و تاریخ قوم کاسی به نقل از راولینسون آمده «واژهٔ کاسی به شکل ایورلیی بوده و در زمان اسکندر یونانیان آن را به مردم زاگرس و درهٔ سیمره اطلاق می‌کرده‌اند.»[۴]
ولی مدارکی که به نفع مناسبات هندواروپایی کاسیان وجود دارد چنان سست است که باالضروه باید کاسیان را یا فاقد رابطه با هندواروپاییان شمرد یا -غیر مستقیم و بسیار دورادور - با عناصر اخیرالذکر مربوط دانست. اصالت لرها ممکن است به عیلامیان و کاسیت‌ها برسد.[۵]
گمان می‌رود که کاسیان از دوران دیرین که کس به یاد ندارد در ناحیهٔ مذکور زندگی می‌کردند، همچنانکه عیلامیان که همسایه و محتملا خویشاوند ایشان بودند در سرزمین خویش می‌زیستند. به هر تقدیر کاسیان از آغاز هزارهٔ سوم پ.م. در آن مکان زندگی می‌کردند و بعدها به دامداری و زندگی نیمه اسکان یافته در کوه‌ها اشتغال داشتند.
مع‌الوصف در بع دوّم هزارهٔ دوّم پ.م. بخشی از کاسیان در حرکت و انتقال قبایل شرکت جسته از کوه‌ها ده درّهٔ رود دیاله نفوذ کردند و از آنجا گاه‌وبیگاه به بابل دست‌برد می‌زدند. اکثر محققان این فعالیت کاسیان را به ظهور اسب و حمل و نقل مربوط می‌سازند.
در حدود ۱۸۹۶ پیش از میلاد حمله‌ای نافرجام از جانب کاسی‌ها به بابل رخ داد. در سال ۱۷۵۰ پ.م. گانداش پیشوای کاسی از طریق دشت‌ذهاب و شمال عیلام به بابل حمله کرد و بابل را فتح نمود و در سال بعد ۱۷۴۹ پیش از میلاد بابل توسط کاسی‌ها کاملاً تسخیر شد و در همان سال جایگزین دولت بابل شد و به سلطنت حمورابیان خاتمه داد[۶] و تا سال ۱۷۳۴ پیش از میلاد دوره پادشاهی گانداش از نسل کاسی در بابل آغاز گشت.[۶] سیادت نسل کاسی بر بابل ۵۰۰ سال ادامه داشت.[۷]
کاسیان بر عیلام نیز تسلط یافتند و شوش را مدت‌ها اداره نمودند. در شمال میانرودان با دولت تازه تأسیس آشور که در اواسط قرن پانزدهم پیش از میلاد بنیان نهاده شد نیز جنگیدند. طبق آثار بدست آمده کاسیان از هزارهٔ‌یکم پیش از میلاد به نواحی دور دست ماد دست یافتند. آن‌ها در نیمه دوّم هزارهٔ‌یکم پیش از میلاد تا حاشیه کویر مرکزی و نواحی اصفهان وکاشان و حتی نواحی استان تهران و مرکزی نفوذ کردند. پس از فتح پادشاهی ماد آینده آن را کاردونیاش نامیدند و در آن سُکنا گزیدند.